اعتصابات کارگری در صنایع نفت و گاز و ضرورت حمایت طبقاتی

دور جدید اعتراضات و اعتصابات کارگریِ، کارگران پروژه‌ای، پیمانکاری و قرارداد موقت صنایع نفت و گاز در پی بی پاسخ ماندن مطالبات‌شان مجددا از 30 خرداد 1403 در شرکت‌های دشت عباس و ثمین شروع شد و به سرعت  به دیگر شرکت‌ها گسترش پیدا کرد و هزاران کارگر درگیر اعتراض و اعتصاب شدند. مبارزات کارگران پروژه‌ای و ارکان ثالث نفت و گاز در دفاع از سطح استاندارد زندگی خود و همچنین امنیت شغلی به سال‌های قبل بر می‌گردد[1]. کارگران در جریان اعتراضات سال‌های اخیر نه تنها به خواسته‌های خود نرسیدند بلکه شرایط زندگی بردگان مزدی سخت‌تر از پیش نیز شد و این مسئله زمینه‌های مادی موج جدید اعتصابات و اعتراضات کارگری را جدید را مهیا کرد.

خواست‎های اصلی کارگران پیمانکاری و پروژه‌ای 14 روز کار و 14 روز استراحت، حذف پیمانکاران، افزایش دستمزد است. در حال حاضر کارگران پیمانی 22 روز در ماه در شرایط اسفناک کاری و به دور از خانواده به کار اشتغال دارند و تنها 8 روز استراحت دارند تا پیش خانواده‌های خود بروند. البته بخشی از 8 روز نیز صرف رفت و آمد می‌شود که به تبع آن روز استراحت در واقعیت کمتر از 8 روز می‌شود. در صنایع نفت و گاز هزاران کارگر از طریق شرکت‌های پیمانکاری با قراردادهای موقت مشغول به کار هستند و آنان در قیاس با کارگران رسمی وزارت نفت، دستمزدی کمتر دریافت می‌کنند و از مزایای رفاهی کمتری برخوردار هستند.

بورژوازی اسلامی در دهه‌های اخیر با سپردن بخش‌های مختلف صنایع، بخصوص صنعت نفت بدست شرکت‌های پیمانکار و ایجاد کارفرماهای متعدد، سیاستی در راستای از بین بردن اتحاد کارگران اعمال کرده است. شرکت‌های پیمانکاری نقش بزرگی در انعقاد قراردادهای برده‌وار با امنیت شغلی نا مطمئن و با مزایای پائین ایفا می‌کنند و در دهه اخیر طرف قرارداد بخش زیاد کارگران نفت و گاز شرکت های پیمانکاری بوده‌اند.

در سال‌های اخیر کارگران در سراسر جهان وارونه سرمایه‌داری دیگر حاضر نیستند مثل سابق هزینه بحران سرمایه‌داری را از طریق سقوط استاندارد زندگی خود بپردازند و سَرهای خود را بالا می‌گیرند. در چنین شرایطی اعتصاب هزاران کارگر آن هم در صنعت بسیار مهم نفت و گاز که به شرکت‌های متعددی گسترش پیدا کرده است، اهمیت بسیار زیادی دارد.

سوال اساسی که مطرح میشود این است، با وجود اعتراضات و اعتصابات وسیع کارگری، چرا دستاوردها ناچیز بوده است؟ اگر چه سرکوب اعتراضات کارگری توسط دولت بورژوایی و کارفرمایان چه به شکل سرکوب مستقیم[2] و چه به شکل قرار گرفتن در لیست سیاه، یکی از عوامل است، منتها با وجود شکوه و قهرمانی اعتراضات و اعتصابات کنونی، اعتراضات از نکات ضعف نیز برخوردار هستند که می‌توان به چند مورد اشاره کرد.

با وجود اینکه اعتصابات کارگری صنعت نفت و گاز به اکثر مناطق گسترش پیدا کرده است اما اعتصابات فاقد همبستگی طبقاتی درونی است. از هم گسیختگی اعتراضات و اعتصابات کارگری و عدم هماهنگی در بین اعتراضات کارگری یکی از ضعف‌های اصلی اعتصابات کارگری است، اعتصابات جدا از هم اتفاق می‌افتند و فاقد پیوند با دیگر اعتصابات هستند و به همین خاطر طبقه کارگر قادر نمی‌شود به عنوان یک طبقه اجتماعی ظاهر شود.

قانونگرایی، هدایت اعتراضات و اعتصابات کارگری به کانال قانونی و دولتی و تخلیه خشم طبقاتی کارگران یکی از خطراتی که اعتصابات را تهدید می‌کند. عده‌ای می‌خواهند اعتصاب و اعتراض را تنها به خانه فرستادن کارگران و فقط در ترک محل کار خلاصه کنند. اعتصاب قطع کار نیست بلکه قطع کردن، تولید ارزش اضافه است. کارگران اعتصابی باید در خوابگاه‌ها بمانند و در تصمیم گیری‌ها و در پیشبرد اعتراضات نقش داشته باشند.

کارگران تجربه مجامع عمومی آزاد و مستقل را از اعتراضات و اعتصابات سال‌های گذشته دارند، ارجاع به این سنت کارگری و تصمیم‌گیری در رابطه با روند مبارزات از طریق مجامع عمومی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در مجامع عمومی کارگران اعتماد به قدرت جمعی پیدا می‌کنند و از طریق شور و مشورت آینده مبارزات را، جمعی رقم می‌زنند.

تشکیل کمیته‌های اعتصاب که تصمیمات مجامع عمومی را اجرا کنند و همچنین بتوانند با برای برقراری ارتباط با دیگر هم طبقه‌ای‌ها، اتحاد واقعی، حقیقی و طبقاتی را بوجود بیاورند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ما در اعتراضات خود، تنها می‌توانیم به قدرت طبقاتی خود و دیگر هم طبقه‌ای‌هایمان متکی شویم. بخاطر نبود صندوق اعتصاب، کمیته‌های اعتصاب همچنین می‌توانند کمک‌های گردان‌های مختلف طبقه کارگر به یکدیگر را ممکن سازند.

همزنجیران!

دفاع و همبستگی با اعتصابات کارگری، فقط دفاع از مطالبات طبقه کارگر نیست بلکه این اعتراضات در وجود خود بذر انقلاب اجتماعی را دارد. اعتراضات کارگری بخاطر ماهیت ضد سرمایه‌داری خود، نه تنها می‌تواند به دیگر کشورهای سرمایه‌داری گسترش یابد و همبستگی طبقاتی کارگران دیگر کشورها را بر انگیزد بلکه در روند خود، دولت سرمایه را نیز به چالش بکشد.

زنده باد اتحاد طبقاتی کارگران!

آینده متعلق به مبارزه طبقاتی است!

م جهانگیری

2 تیر 1403

یادداشتها:

 [1] مقاله «موج جدید اعتصابات و اعتراضات کارگری – زنده باد مبارزه مستقل کارگری!» به بررسی اعتصابات در سال 1400 میپردازد.

[2]  در حمایت از پیمانکاران به کارگران معترضِ پیامک‌های تهدیدآمیز ارسال شده و در آن به راه اندازی اعتصابات و اخلال در روند تولید هشدار داده شده است که میتواند پیگرد قانونی در پی داشته باشد.

با کلیک کردن روی تصویر زیر مقاله را دانلود کنید!